Boekverslag Klas 5 Bonita Avenue

Bonita Avenue

Standaardinformatie:
Titel: Bonita Avenue
Schrijver: Peter Buwalda
Jaar en plaats van uitgave: 2011, De Bezige Bij
Druk: 1e
Aantal pagina's: 543
Genre: Psychologische roman

Samenvatting:

Eigenlijk spelen er drie hoofdverhalen in het boek. Het eerste in 1982, het ander in 2000, en het laatste in 2008. De hoofdstukken in het boek zijn niet chronologisch, deze samenvatting wel.
In 1982 woont te familie Sigerius in Amerika, aan Bonita Avenue. Siem Sigerius is hoogleraar wiskunde en ging als judoka bijna naar de Olympische Spelen.
In 1998 ontmoet Aaron Bever Joni Sigerius. Ze krijgen verkering. Aaron heeft een foto gemaakt van Siem Sigerius, die, nadat de universteit waarvan hij rector magnificus is een roeiwedstrijd heeft gewonnen, met de studenten zijn kleren uitdoet en rondrent.
Tijdens de vuurwerkramp in Enschede, mei 2000, krijgt Siem te horen dat zijn echte zoon, Wilbert, vrijkomt uit de gevangenis. Ook ontdekt hij dat zijn (stief)dochter Joni een pornosite heeft. Wanneer hij naar bewijzen zoekt in het huis van Aaron, komen zij plotseling thuis. Ze begrijpen dat ze zijn ontdekt. Siem rent verward het huis uit. Joni en Aaron gaan uit elkaar. Aaron wordt depressief en Joni vertrekt naar Amerika. Eind 2000 besluit Joni haar zeiljacht te verkopen en belt Aaron, die nog steeds, zwaar depressief, in Enschede woont. Ze besluit naar Nederland te komen en treft Aaron verward aan.
Wanneer ze naar het zeiljacht gaat ontdekt ze haar met vliegen bedekte vader. Hij heeft zelfmoord gepleegd.
Dan is er ook nog het verhaal dat zich afspeeld in 2008. Joni runt inmiddels een bedrijf in Amerika, Aaron gaat naar de psychiater om van zijn psychose af te komen. Tineke is alleen achtergebleven na de zelfmoord van Siem.

1. Verwachtingen

Ik had eerst nog nooit van het boek gehoord, totdat de schrijver, Peter Buwalda, bij ons op school zou komen. We hadden in de klas het boek uitgebreid behandeld en het eerste boek gelezen. Mijn leraar, meneer Kroon, heeft mij erg enthousiast gemaakt en ook klasgenoten die het boek hadden gelezen waren vol lof. Ik hoorde ook dat Peter Buwalda erg lang aan het boek heeft gewerkt, en pas nadat hij bij het lezen van zijn eigen boek elk hoofdstuk een 10 gaf, het wilde publiceren. Dit maakte mij toch zeer nieuwsgierig naar het werkelijke resultaat. 

2. Motieven en thema's

In het boek lopen verschillende zaken door elkaar heen. Het boek heeft veel verschillende motieven. Daarom vond ik het lastig om het thema te bepalen. Als thema heb ik uiteindelijk voor het brede thema: moreel verval gekozen. Bijna alle motieven in het boek eindigen wel in moreel verval, omdat bijna alles in het boek verkeerd gaat.

Het boek heeft vele motieven. Voorbeelden hiervan zijn:

- Liefde: Liefde speelt een belangrijke rol in dit boek. De romantische liefde tussen Joni en Aaron en Tineke en Siem speelt een rol. Maar ook de ouderlijke liefde van Siem voor Joni en Janis is zeer belangrijk. Aaron voelt op een zeker manier ook liefde voor Siem in de innige vriendschap die ze hebben. Bijna alle liefdes in het boek lopen verkeerd af of bestaan niet meer aan het eind van het boek. Dit wijst weer op het thema van het boek: moreel verval.

- Seksualiteit: Seksualiteit speelt een belangrijke rol in het boek. Joni en Aaron runnen een sekssite waar zij miljoenen mee verdienen en heeft Siem diverse seksuele affaires met jonge studenten en kijkt hij veel op pornografische sites. Ook kijkt hij op een aparte manier naar zijn dochter Joni. De seksualiteit in het boek komt op een manier naar voren die moreel verwerpelijk is. Daarom past dit weer binnen het thema: moreel verval.

- Wraak. Wraak speelt een rol in het boek. Wilbert wil wraak nemen op Joni omdat zij meineed heeft gepleegd waardoor hij in de cel is gekomen. Ook wil Wilbert wraak nemen op Siem. Hij doet dit door hem te chanteren.

- Dood. Er gaan veel mensen dood in dit boek. Wilbert vermoord zijn teamleider in een woede-uitbarsting, Siem laat Wilbert na een grote ruzie doodgaan in de kou en Siem pleegt zelfmoord.

- De vuurwerkramp in Enschede. Deze gebeurtenis in het boek is zo belangrijk dat het eigenlijk een motief is. De vuurwerkramp is de ontknoping van het verhaal, waarmee alles letterlijk en figuurlijk ontploft.

3. Beoordeling

A. Ik vind de schrijfstijl in het boek erg prettig. Hoewel het boek lange zinnen bevat, leest het toch erg snel. Ik denk dat dit komt omdat lange zinnen met korte worden afgewisseld en er soms zelfs stukjes inzitten die tegen de spreektaal aan zitten. Een voorbeeld hiervan is een citaat van bladzijde 192.

'De geluiden uit de tuin, het ruisen in de populieren drong de serre binnen. Sigirius wreef over zijn stoppelige kaken. Tja, zei hij, en toen het stil bleef, luchtig, al te luchtig, 'We hadden in Amerika moeten blijven. We hadden nooit terug moeten komen. Nooit. Waren we nog maar in Berkeley. Wat denk jij, Tien?''

B. Ruimte: Het boek speelt zich op verschillende plaatsen af. Centrale plaatsen in het boek zijn de boerderij van de familie Sigerius in Enschede en hun huis op de Bonita Avenue.

Vertelpersectief: Het verhaal wordt verteld uit het perspectief van drie personen. De wiskundige judoka Siem Sigerius, zijn dochter Joni en zijn schoonzoon Aaron vertellen alle drie vanuit hun eigen perspectief.

4. Eindoordeel

Ik vind het boek 'Bonita Avenue' een bijzonder boek en ik zou het zeker aanraden. Het is een boek dat erg spannend blijft, en hierdoor snel leest. De verhaallijn is vrij ingewikkeld omdat er drie verhalen door elkaar heen lopen, maar dit maakt het boek ook wel weer leuk. Het vergroot namelijk de spanningsopbouw. Wel vond ik jammer dat er zo'n abrupt eind aankwam en dat de vuurwerkramp wel erg veel verwoest, eigenlijk alles. Maar het boek heeft zeker aan mijn verwachtingen voldaan.

Verlichting Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (klas 6)

‘Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart’

Algemeen; Sara Burgerhart,Auteurs: Betje Wolf en Aagje Deken

Het boek is uitgegeven in 1782 en is de eerste ‘echte’ Nederlandse roman. Het is geschreven in briefvorm, met vele verschillende afzenders, maar slechts een hoofdpersoon en dat Sara Burgerhart.

De verlichting is een stroming in de literatuur en in het denken die zijn opkomst maakte in het eind van de 17^e eeuw. Het woord verlicht doet al enigszins vermoeden waar deze stroming voor staat, men is optimistisch, vooruitstrevend en vol vertrouwen in de menselijke ratio. Veel inspiratie word geput uit klassieke en Franse auteurs, zo stelt men allerlei classicistische regels op qua vormgeving van literaire werken waar auteurs zich aan dienen te houden. Wel vind men dat overgrote deel van de bevolking nog in de duisternis van onwetendheid leeft, vele auteurs zien het dan ook als hun taak om de bevolking op te voeden/ te beschaven. Vandaar dat de proza afstammend uit dit tijdperk sterk didactisch is. Een van de belangrijkste vernieuwingen op literair gebied is het ontstaan de roman. Het grootste verschil met andere genres is dat hier de personages in plaats van de ideeën achter het verhaal centraal staan.

Bronverwijzing: de syllabus: ‘literatuur vakspecifiek verlichting en romantiek’

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart door Wolf en Deken is representatief voor de verlichtingsliteratuur.

Omdat:

1. De ratio gaat boven het gevoel in het boek. En aangezien het rationalisme kenmerkend voor de verlichting is, pleit dit voor mijn stelling. Door het hele boek word duidelijk gemaakt dat het het beste is om meer naar je verstand dan naar je gevoel te luisteren, de ideale mens heeft zijn hartstochten onder controle en leeft gematigd. Zo word Sara ook van verschillende kanten aangemoedigd om bij een normaal vrij gevoel gerelateerde zaak, namelijk het huwelijk, met haar verstand te besluiten. Ook word haar vrij losbandige op het zinnelijke gerichte leventje dat ze bij weduwe Spilgoed leeft, vrij afkeurend beschreven.

2. Het boek heeft een sterk opvoedend karakter, ook dit is kenmerkend voor de literatuur waarin de meeste werken zeer didactisch waren. Ik denk dat je zelfs kunt stellen dat de opvoeding en voorbereiding op het huwelijk het thema van dit werk is. Vooral de brieven van Weduwe Willis, Abraham Blankaart en Susanna Hofland staan bol van opvoedkundige adviezen aan en over de jongedame Burgerhart. De nadruk word in deze brieven sterk gelegd op deugd, braafheid, matigheid, eerbied voor het huwelijk.      

3. Het boek wijst ook duidelijk godsdienst fanatisme af, ook dat vind ik kenmerkend voor de verlichting omdat de verlichting overtuigend atheïstisch/ gematigd gelovig was in tegenstelling tot romantiek waarin men soms vluchtte of zich volledig terugtrok in het geloof. De tante van Sara, Susanna Hofland, is zeer streng gelovig en word werkelijk geschetst als een afschuwelijke heks. Haar religieus fanatisme leid tot onverdraagzaamheid, niet in staat om van het leven te genieten, schijnheiligheid, en de neiging om het de vrijheid van anderen te ontnemen. Allemaal negatieve aspecten waaruit je dus kunt afleiden dat religieus fanatisme in dit boek niet word aangejuicht.

Toch bevat het boek ook een element wat niet echt kenmerkend voor de verlichting is maar juist eerder voor de romantiek. Zo bevat het boek naast het rationele element ook een gevoelselement. Dit komt vooral tot uiting in beschrijving van zeer warme hechte vriendschappen zoals die van Sara en haar vriendin Anna Willis.

Conclusie:

De ‘Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart’ is dus representatief voor de verlichting ondank de gevoelselementen die zo af en toe opduiken vanwege het rationele karakter, het sterk didactisch element en de afwijzende houding jegens godsdienstig fanatisme.

Boekverslag Klas 4 Joe Speedboot

      Algemene informatie
                    Titel: Joe Speedboot

     Auteur: Tommy Wieringa

Uitgave: Amsterdam, 2009, 2005 (jaar van eerste uitgave)

Aantal pagina's: 269 pagina’s

     Genre: streekroman

1. Samenvatting: Frans is de hoofdpersoon van het boek. Hij is door een ongeluk met een grasmaaier helemaal verlamd op zijn rechterarm na. Hij ligt 220 dagen in coma en in die tijd komt er een jongen in Lomark, het kleine plaatsje waar hij woont, te wonen. Hij heet Joe Speedboot en is gelijk bekend in het dorpje, doordat zijn vader de verhuisauto in het huis van de familie Maandag rijdt en overlijdt. Joe blijft over met zijn moeder en zijn zus India. Hij is ook al snel berucht in Lomark, omdat hij zelfgemaakte bommen plaatst. Het verhaal begint vanaf het punt dat Frans uit zijn coma ontwaakt. Hij is heel erg onder de indruk van Joe en wil heel graag vrienden met hem worden. Joe is helaas al bevriend met Christof Maandag, wiens huis zijn vader inreed, en later ook met Engel. Frans moet het jaar overdoen vanwege zijn ongeluk en hij komt bij Joe, Engel en Christof in de klas. Er is ook een nieuw meisje bij gekomen, PJ (afgekort van Picolien Jane). Iedereen vindt haar geweldig, behalve Joe, die interesseert het niet echt. Als Joe, Engel, Christof en Frans bij elkaar zitten bedenkt Joe dat ze een vliegtuig moeten gaan bouwen, zodat ze de moeder van PJ kunnen zien, die vermoedelijk een nudist is. Intussen heeft de moeder van Joe, Regina, een nieuwe man. Papa Afrika, zoals Joe hem noemt, komt uit Egypte, waar Regina op vakantie was. Zijn echte naam is Mahfouz. Hij komt naar Nederland en ze trouwen. Frans kan het goed met hem vinden. Papa Afrika is al erg lang bezig met het bouwen van een boot, maar na de tewaterlating verdwijnt Papa Afrika met zijn boot. Joe, Christof, Engel, PJ en Frans zitten inmiddels in hun eindexamen jaar. Ze slagen allemaal en Joe en Engel gaan naar de Kunstacademie, Christof gaat Rechten studeren en PJ gaat Letterkunde studeren. Frans blijft achter in Lomark, hij krijgt hier de taak om briketten te persen van oud papier, deze briketten verkoopt de vader van Frans dan bij zijn autohandel. Joe vindt zijn studie maar niks en gaat op bezoek bij PJ, die in Amsterdam woont. Ze heeft dan een vriend, Arthur Metz die schrijver is. Joe keert na het bezoek terug naar Lomark en wordt stenensjouwer en kort daarna shovelmachinist.

Joe komt op het idee om Frans te laten armworstelen, omdat zijn rechterarm supersterk is. Frans vindt dit geen goed idee, dus hij slaat het idee af. Na een tijdje komt Frans er echter achter dat de briketten die hij perst helemaal niet verkocht worden, maar allemaal opgestapeld staan in de loods van zijn vader. Hij voelt zich zinloos en besluit dat hij toch het armworstelen wil proberen en hij begint te trainen. Bij zijn eerste toernooi in Luik wordt hij gelijk tweede, wat bewijst dat hij veel talent heeft. PJ gaat een keer mee naar een toernooi en Frans wint het toernooi voor haar, maar ’s avonds gaat Joe naar haar slaapkamer en Joe komt niet meer terug. Joe en PJ hebben vanaf dan een relatie. Dan overlijdt Engel plotseling, doordat een hond van negen hoog op zijn hoofd valt. Op de begrafenis merkt Frans dat de driepuntsverhouding weer bij elkaar is: Joe, Christof en Frans. Op een dag hoort Frans een interview op de radio over het boek van de ex-vriend van PJ, Arthur Metz. Hij is zo geïnteresseerd in het boek dat hij het gaat lezen. Hij komt er achter dat het boek over PJ gaat en dat ze helemaal niet zo perfect is. Het boek beschrijft de leegheid die ze wil verjagen met boulimische vraatzucht en verleiding. Er wordt ook diep ingegaan op PJ’s verleden, waaruit blijkt dat ze dik was en een nieuwe start wilde maken toen ze naar Nederland verhuisde, waardoor ze heel veel afviel. In Nederland vond iedereen haar knap, maar haar zelfbeeld was nog steeds heel laag.
Op het belangrijkste armworsteltoernooi moet Frans tegen zijn idool Islam Mansur, die zijn arm breekt door alle kracht die erop wordt uitgeoefend. Dit is niet het enige wat gebeurt op het toernooi, want als PJ in het paspoort van Joe kijkt, ontdekt ze hoe hij echt heet. Dat was namelijk altijd een groot geheim van Joe. Zijn echte naam is Achiel Stephaan Ratzinger en doordat PJ en Frans dit weten, wordt hun bewondering voor hem gelijk minder. Joe voelt zich beledigd en van zijn waardigheid ontdaan. Ondertussen beginnen Frans en PJ een seksuele relatie. Joe wil meedoen aan de Parijs-Dakar rally en tijdens die rally verdwijnt hij. Frans denkt dat hij op zoek is naar Papa Afrika en als hij na een paar weken terugkeert, bevestigt hij dit ook met suggestieve opmerkingen.

Als PJ meegaat met Christof naar een studentengala, ontstaat er ook tussen hen een relatie. PJ kiest uiteindelijk ook voor Christof en omdat ze zwanger is (het kind kan ook van Frans zijn) besluiten ze te trouwen. Op de trouwdag vliegt Joe met het zelfgemaakte vliegtuig met een spandoek met de tekst ‘HOER VAN DE EEUW’ over, wat verwijst naar de titel van het boek van Arthur Metz. Frans behoudt nog steeds zijn seksuele relatie met PJ, maar voor de rest gaat zijn leven gewoon door.

2.     Verwachtingen

Ik had heleboel mensen al gehoord over het boek, ook in de klas. Ik hoorde dat het vooral een jongensboek was, dus dat verwachtte ik ook. De meningen waren verdeeld over het boek, dus ging ik er eigenlijk blanco in. Had niet echt verwachtingen, behalve dat het misschien schunnig of technisch zou zijn.

3. Motieven en thema

Het thema van het boek is teleurstellingen/desillusies. Ten eerste is er Fransje, die zijn vele verwachtingen van het leven moet opgeven na zijn ongeluk. Hij ziet zijn vrienden allemaal vertrekken om te gaan studeren, iets wat hij door zijn handicap niet kan. Zijn vader geeft hem een baantje als brikettenperser, maar na een onverwachts bezoek aan de loods van zijn vader blijkt dat er geen briket verkocht is; het was slechts een taak om hem bezig te houden. Hierdoor voelt hij zich zinloos. Hij start een carrière als armworstelaar op, maar hier komt ook abrupt een einde aan doordat zijn arm wordt gebroken. Ook neemt zijn enorme bewondering voor Joe af met het ontdekken van diens echte naam; Fransje beseft hierdoor dat Joe ook maar een mens en kwetsbaar zonder zijn zelfverzonnen naam.
Ook Joe raakt gedesillusioneerd; het lukt hem niet om PJ helemaal voor zich te winnen en de Parijs-Dakar rally af te maken. Uiteindelijk verlaat Joe verbitterd het dorp en keert er niet meer terug.
Arthur Metz raakt in een klap uit de ban van PJ als hij achter haar verleden en ware aard komt.
Ook Engels toekomstverwachtingen komen niet uit, als hij plotseling sterft doordat een hond van negen hoog op zijn hoofd valt.
De moeder van Joe, Regina Ratzinger, verliest eerst haar echtgenoot bij het ongeluk met de verhuiswagen. Haar nieuwe vriend Mahfouz verdwijnt zonder iets te zeggen, terug naar Egypte.

De roman heeft als motto:

Er wordt gezegd dat de samoerai

een tweevoudige Weg heeft,

van het penseel en het zwaard.”

(Miyamoto Mushashi)

Dit motto keert terug in het verhaal zelf en is daarom als motief aan te wijzen. Ten eerst wordt het boek opgesplitst in meerdere delen, waarvan de twee grootste delen de titels Penseel en Zwaard hebben. In het deel Penseel noteert Fransje alle gebeurtenissen in het dorp in tientallen dagboeken, om zo de geschiedenis van Lomark vast te leggen. Nadat hij erachter komt dat alle briketten die hij ooit heeft geperst opgestapeld liggen in zijn vaders loods, eindigt deel 1 en begint het deel Zwaard. Hij stopt met zijn dagboeken en begint een carrière als armworstelaar. ‘Zwaard’ staat hier symbool voor zijn ‘strijd’, het armworstelen, terwijl ‘penseel’, oftewel ‘pen’, staat voor het schrijven.

Fransje is ook een groot bewonderaar van de samoerai Miyamato Mishashi. Hij leest zijn boeken, die een inspiratie voor hem vormen.

Andere motieven zijn liefde, vriendschap en handicap.

4. Beoordeling
a) Schrijfstijl: de schrijfstijl is vrij makkelijk en informeel, het boek leest daardoor vlot en de schrijfstijl past bij de alledaagse sfeer waarin het boek zich eigenlijk afspeelt. De schrijfstijl is ook beschrijvend. Hierdoor komt het beeld en de sfeer die de schrijver met het boek wil scheppen goed over. Citaat (blz. 103):

Het was een slechte winter voor Mahfouz. Hij had de kleur gekregen van ongebeitst tuinmeubilair.

- Het is mijn bloed, klaagde hij. Het is niet goed.

Hij droeg drie truien en een ski-jack en had een wollen muts diep over zijn oren getrokken. Je zag alleen nog een snor en waterige snotogen.

Hij was niet de enige die het slecht had. Christofs grootmoeder was overleden terwijl ze zich vast had voorgenomen om nog éénmaal de narcissen te zien opkomen. Maar maart kwam te laat voor haar, ze bleef achter in februari. Februari is een echte rotzak.

b) Inhoud:

De personages in het boek zijn interessant, ze zijn allemaal erg divers en niet-standaard. De verhoudingen onderling zorgen voor boeiende verwikkelingen, maar niet op zo’n manier dat het soapachtig wordt, het is niet overdreven.

Ik vind het vertelperspectief goed gekozen. Het is interessant om het verhaal mee te maken door de ogen van een jongen die een half jaar van de wereld is geweest en nu gehandicapt is.

5. Beoordeling:
Ik vond Joe Speedboot een mooi boek. Het zou saai kunnen zijn doordat het zich in zo'n alledaagse sfeer in een klein dorpje afspeelt, maar dit is juist niet het geval. Er gebeuren verrassende dingen in het boek en er zijn interessante verwikkelingen en relaties, maar niet op een overdreven soap-achtige manier. Ik vind het knap hoe de schrijver dit heeft uitgewerkt. De gebeurtenissen zorgen soms voor een klein surrealistisch randje, maar dit draagt alleen maar bij aan de fijne sfeer die het boek schept. Het boek is niet jongensachtig zoals ik had verwacht.  Het is een boek wat je in zijn greep houdt, je wilt door blijven lezen.

Romantiek Max Havelaar (klas 5)

 

Max Havelaar van Multatuli is representatief voor de Romantiekliteratuur.

De Romantiek is de periode van ongeveer 1770 tot 1880. Als reactie op het rationalisme richt de romanticus zich meer op het gevoelsleven. Het verstand is niet langer het uitgangspunt voor de kunst, maar juist het gevoel en je fantasie. De romanticus zette zich af tegen het gewone leven en kiest voor individualisme. Hij is niet gelukkig met de tijd waarin hij leeft en het pessimisme is een belangrijk begrip voor hem.

Een kenmerk van de Romantische periode is vriendschap, gevoel en liefde voor anderen. De vriendschap is in Max Havelaar het hele boek door belangrijk. Droogstoppel probeert vrienden te blijven met de familie stern. Max Havelaar probeert vrienden te blijven met de regent, met Van Brugge, met de bevolking en met ieder ander mens om hem heen. Ook de romantische liefde tussen Tine en Max wordt duidelijk beschreven in het boek.

Romantische personages zijn vaak dolenden met een groot onvervulbaar verlangen, idealisten en wereldverbeteraars of lijders aan weltschmerz, dit zie je terug in de hoofdpersoon Max Havelaar. Max Havelaar leeft in voortdurende onvrede met de wereld en wil de wereld dan ook graag verbeteren. Hij is een idealist en heeft het onvervulbare verlangen het leven voor de inlanders te verbeteren. (Ook Multatuli zelf is een romanticus. Ook hij heeft onvrede met de toestanden in Nederlands-Indië en wil dit graag verbeteren.)

De zelfgenoegzame burger komt ook zelfs nog heel nadrukkelijk naar voren in het boek. Batavus Droogstoppel is namelijk hét voorbeeld van een zelfgenoegzame burger. In het boek wordt hij en zijn soort mensen belachelijk gemaakt. Hierdoor komt nog een ander kenmerk van de romantiek naar voren: de breuk met het klassicisme. Door Droogstoppel belachelijk te maken, maakt hij in feite ook het klassicisme belachelijk. Hij bréékt met het klassicisme. In de Romantiek kwamen mensen in opstand en waren ze niet blij met de tijd waarin ze leefden (het klassicisme). Max Havelaar kwam in opstand tegen de situatie in Nederlands-Indië. Het boek is geschreven als protest tegen het misbruik van het koloniale stelsel, in het boek zit een aanklacht tegen de burgerlijke mentaliteit.

 

Vluchtgedrag is ook typerend voor de Romantische periode. In Max Havelaar is niet het typische vluchtgedrag aan de orde, maar wordt er vluchtgedrag in de vorm van taalgebruik getoont. Zijn ironie en sarcasme zijn een mogelijkheid om te vluchten aan de werkelijkheid.

In het verhaal zijn een kort verhaal een meerdere gedichten verweven. Ook dit is een typisch kenmerk voor de romantiek.

De natuur is in de Romantische literatuur ook heel belangrijk. De natuur wordt duidelijk naar voren gebracht als er wordt verteld over de ongereptheid van Nederlands-Indië. De bekende Nederlandse steden, die de natuur allang verdreven hebben, worden in contrast gezet met de nog bestaande natuur, die de mensen uit die tijd zo vreemd was. In het begin van het boek al, bij het vertellen over Nederlands-Indië en de gang van zaken daar, speelt de natuur een rol. En later bij de tuin van Max Havelaar. En door het boek heen zijn er telkens kleine spelingen in de richting van het belang van de natuur. Een duidelijke citaat volgt:

‘Natuur is beweging. Groei, honger, denken, voelen- het is beweging, stilstand is de dood!’

 

Toch is het boek ook te plaatsen in het Realisme. De autobiografische achtergrond maakt het boek realistisch. Een groot deel van het boek is de waarheid en hij probeert de realiteit zo goed mogelijk weer te geven. Hij spreekt de lezer aan in het boek, bijvoorbeeld: ‘Welnu, lezer, aan mijn onkreukbare liefde voor de waarheid, en aan mijn ijver voor de zaak hebt u te danken dat deze bladzijden geschreven zijn. Ik zal u vertellen hoe dat is gegaan.’ (Hoofdstuk 1, blz. 22) Die techniek werd vaak gebruikt bij auteurs uit het Realisme, zodat ze meer de werkelijkheid konden weergeven. En Max Havelaar is niet met de dood bezig en hij vlucht niet weg in een droomwereld of naar verre landen, hij vertoont dus geen duidelijk vluchtgedrag, wat typerend zou zijn voor de Romantiek.

Al met al vind ik Max Havelaar representatief voor de Romantische literatuur, want er zijn uiteindelijk meer romantische kenmerken, dan realistische kenmerken.

 

Impressionisme De Kleine Johannes klas 6

De Kleine Johannes

A (Algemene informatie)
     Titel: De Kleine Johannes
     Auteur: Frederik van Eeden
     Plaats van Uitgave: Den Haag
     Jaar van uitgave: 1968
     Aantal bladzijden: 128
     Genre: sprookjesachtige roman

Samenvatting

"De kleine Johannes" is een symbolisch sprookje met een serieuze ondergrond.Het is het ontwikkelingsverhaal van een jongen die het grote leven leert kennen. Daar schrikt hij flink van. Onzeker klampt hij zich vast aan zijn fantasie. (elf Windekind) Maar de drang om alles te weten laat hem niet los. (kabouter Wistik) Telkens moet Johannes kiezen: tussen fantasie en werkelijkheid, tussen schoonheid en goedheid, tussen godsdienst en atheïsme en tussen leven en dood. Aan het eind van het boek kiest Johannes niet voor de fantasie, maar voor de sociale roeping. Hij gaat mee met een Christus-achtige figuur naar de mensheid en haar weedom.
In het eerste hoofdstuk maken we kennis met de kleine Johannes. In het tweede hoofdstuk ontmoet Johannes Windekind.Hij gaat met hem mee naar de krekelschool. Hij leert daar dat de mens schadelijk is. Hij lacht om het haasje over springen van de krekels en verraad daarmee dat hij een mens is. Ze gaan verder naar een konijnehol. Ook hier leert hij weer dat de mens schadelijk is. In het konijnehol ontmoet hij de elfenkoning Oberon. Deze geeft hem een gouden sleuteltje. Hij lacht om het dansen van de dieren en verraad hier weer mee dat hij een mens is. Als ze weggaan ontmoeten ze de glimworm. Deze vertelt hun een verhaal waardoor Johannes weer leert dat de mens schadelijk is.
In het derde hoofdstuk wordt Johannes op een duin wakker. Hij wordt gezocht door zijn vader. Hij vraagt zich af of hij gedroomd heeft. Als hij het gouden sleuteltje vind weet hij dat hij niet gedroomd heeft. Het gaat die dag slecht op school. Na de school ontmoet hij Windekind weer. Ze gaan samen het gouden sleuteltje begraven in de duinen. Ook krijgt hij het verhaal van de roeping van de meikever te horen.

In hoofdstuk vier gaat Johannes naar zolder. Daar ontmoet hij Windekind weer. Samen gaan ze naar de vredemieren, die net van plan zijn de strijdmieren aan te vallen. Daarna gaan ze naar de mensen kijken. Windekind lacht om de mensen,maar Johannes is treurig en verraad daarmee weer dat hij een mens is.
In het vijfde hoofdstuk blijft Johannes bij Windekind. Winde- kind stelt hem voor aan kabouter Wistik. Wistik weet veel, maar het boekje waar het juiste in staat heeft hij niet. (dit boekje bestaat niet)
In het zesde hoofdstuk vind Johannes niet meer genoeg voldoe- ning bij Windekind en gaat terug naar Wistik. Hij denkt het boekje waarin het juiste staat te kunnen vinden. Hij wil teug naar Windekind, maar hij is geen elf meer.
In het zevende hoofdstuk ontmoet hij de tuinder en zijn vrouw. Hij mag bij hun blijven omdat hij niet weet hoe hij thuis moet komen. Wistik komt weer bij hem en herinnert hem aan hun afspraak.
In het achtste hoofdstuk ontmoet hij Robinetta met haar rood- borstje. Robinetta heeft Windekinds lach en Johannes wordt verliefd op haar.
In het negende hoofdstuk laat Robinetta hem de bijbel zien in de veronderstelling dat dit het gezochte boekje is. Johannes zegt dat God slechts een uitgedoofde petroleumlamp is en wordt weggestuurd door de vader van Robinetta. Samen met Wistik zoekt hij naar het sleuteltje, maar ze kunnen hem niet vinden. Hierop verlaat Wistik hem. Johannes ontmoet Pluizer.
In het tiende hoofdstuk is Johannes bij Pluizer. Deze stelt hem voor aan Hein en Dr. Cijfer.
In het veertiende hoofdstuk leid Pluizer Johannes rond in de stad. Ze zien dansende mensen en daarna gaan ze graven bezoe- ken. Johannes ziet zichzelf in zijn graf liggen. Ook Robinetta ziet hij in haar graf liggen.
In het twaalfde hoofdstuk vraagt Johannes zich af of hij de graventocht heeft gedroomd of niet. Johannes leert van Dr. Cijfer en Pluizer. Pluizer laat hem allerlei mensen zien. In het dertiende hoofdstuk wil Johannes graag nog een keer zijn vader zien. Samen met Dr. Cijfer en Pluizer gaat hij naar zijn vader toe. Zijn vader is ziek en als hij sterft wil Pluizer hem gaan ontleden. Johannes is het hier niet mee eens en weerstaat hem.
In het veertiende hoofdstuk hoort Johannes buiten roepen. Het is Windekind. Ook ziet hij iemand anders aankomen. Hij moet kiezen tussen de mens en Windekind. Hij kiest de mens.

Thema en Motieven

Het thema van dit boek is de geestelijke ontwikkeling van een kind tot een (jong)volwassene. Johannes groeit op en je beleeft zijn fantasieën. Elk figuur in zijn fantasieën symboliseert een abstract begrip.
De belangrijkste motieven in het boek zijn:

Elk figuur symboliseert een abstract begrip: Windekind staat symbool voor de grote kinderfantasie, liefde voor de natuur en het verlangen naar schoonheid en voor de onbezorgde kindertijd. Wistik symboliseert het verlangen om alles te weten en te begrijpen en om voor alles een verklaring te hebben, ook symboliseert hij het begin van de puberteit. Robinetta stelt de liefde en het 'verliefd zijn' voor en staat daardoor symbool voor de late puberteit. Pluizer staat symbool voor het rationalistisch denken en de studententijd.

Tegenstelling stad en natuur: De natuur speelt lang in de fantasie van Johannes, het is er prachtig en alles is mooi en levendig. Als hij in de stad komt ruikt het vies, alles is donker, iedereen kijkt nors, het is er totaal niet fijn in de gedachte van Johannes.

 

B (Specifieke opdracht: verwerkingsvragen)

a) Kenmerken van het Impressionisme:

• uitgebreide omschrijvingen van de ruimte met nadruk op sfeer, schaduw en licht
• veel bijvoeglijke naamwoorden
• gevoel beschreven

 
b) Toelichting

• ''De zon, rood en afgemat van haar dagelijkse werk, scheen een ogenblik op een verre duinrand uit te rusten, voor ze onderdook.”  -> wijst op beschreven ruimte met nadruk op licht, wat kenmerkend is voor het Impressionisme.
• “Ach! Nu ging het droevig met de kleine Johannes. Ik wenste dat zijn geschiedenis hier eindigde. Hebt gij wel eens heerlijk gedroomd, van een tovertuin met bloemen en dieren, die u liefhadden en tot u spraken? En hebt gij dan wel in uw droom het besef gekregen, dat gij spoedig zoudt ontwaken en al die heerlijkheid verliezen? Dan poogt gij vruchteloos haar vast te houden en wilt het koude morgenlicht niet zien. Zulk een gevoel had Johannes toen hij medeging.” -> beschrijft het gevoel van Johannes, wat kenmerkend is voor het Impressionisme.
• Hij dacht aan de diepte van het stille, heldere water voor zich, hoe gezellig het daar moest zijn, tussen die waterplanten, in dat vreemde schermerlicht, en dan weer aan de verre, prachtig gekleurde wolken, die boven de duinen zweefden, wat daar wel achter zou kunnen zijn en of het heerlijk zou zijn daar heen te kunnen vliegen. -> veel bijvoeglijke naamwoorden en de ruimte wordt duidelijk beschreven.

c) Buiten deze voorbeelden zijn er nog velen, en daarom vind ik het boek erg representatief voor het Impressionisme. Het heeft ook wel wat van het Symbolisme aangezien er veel gebruikt wordt gemaakt van symbolen. Maar het is veelal in schrijfstijl van het Impressionisme. Er worden enorm veel bijvoeglijke naamwoorden gebruikt en in elke ruimte dat Johannes zich bevindt wordt de ruimte uitvoerig beschreven. Ook alle personages en gedachtes worden (met veel bijvoeglijke naamwoorden) beschreven.

C (Persoonlijke mening)

Ik vond het een goed boek, maar niet echt een boek voor mij. De structuur van het boek was duidelijk en goed begrijpbaar. Het verhaal zat goed in elkaar en was zeker goed te volgen. Het was af en toe ontroerend om te lezen dat Johannes zich zo alleen voelde en zo verlangde naar iemand die van hem hield. Ook vond ik het ontroerend dat hij zo lang bij een tuinman in huis mocht wonen en dat hij en zijn vrouw goed voor hem hebben gezorgd en dat Johannes toch wegvluchtte in zijn fantasie. Het verhaal was ook vermakelijk doordat Windekind veel grappige verhalen vertelde of dieren die iets hadden meegemaakt. Windekind verklaarde ook alles met zijn eigen verzonnen feitjes en gedachten, wat in de realiteit helemaal niet klopt en wat voor mij dus wel vermakelijk was. Toch was ik niet echt emotioneel, het waren oppervlakkige gevoelens. Dat komt misschien omdat ik het boek niet makkelijk door kwam en het niet heel interessant vond. Ik vond het niet interessant, omdat ik me niet kon verplaatsen in Johannes en zelf niet zo geïnteresseerd ben in de natuur. Ook vond ik het irritant dat er mensen bestaan zoals Wistik, die andere mensen manipuleren zodat ze helemaal gek worden. Ik ergerde me bij de stukjes van Wistik.

Met dit boek wilde Frederik van Eeden de mensen duidelijk maken dat schoonheid niet alles is in een mensenleven, maar dat mensen eens beter moeten nadenken over wat er echt belangrijk is in het leven. Ik denk dat je die bedoeling makkelijk uit het boek haalt. Hij is er ook in geslaagd, want na de publicatie sloeg 'De Kleine Johannes' in als een bom. Ik ben het wel met Frederik van Eeden eens, schoonheid kan heel verraderlijk zijn. Iets wat mooi is van buiten kan heel lelijk zijn van binnen.

De wereld in het verhaal is voor een deel in de werkelijkheid en vooral in de fantasieën van Johannes, maar dit maakt het boek niet onwaarschijnlijk, aangezien alles kan in je fantasie. Dit vind ik wel leuk aan het boek, want er komen veel sprookjesfiguren in voor, zoals elfen en kabouters. Zelfs de dieren en planten kunnen praten.

Ik vond het een apart boek, ik had nog nooit zoiets gelezen. Het is een sprookje, dus er zit altijd een moraal in. Ik vond het knap dat je de bedoeling van de schrijver nog in zo'n sprookje er goed uit kon halen.

Het is een ouderwets boek dus de schrijfstijl is zeker niet hetzelfde als die van moderne boeken, daarom vond ik het ook moelijk om door het boek heen te komen, ook al was het een dun boek. De woorden zijn dus ook ouderwets, maar geen moeilijke, dure woorden, waardoor het ouderwetse toch nog goed te begrijpen was.

Boekverslag Klas 5 Sonny Boy

Sonny Boy

1. Titel: Sonny Boy
Auteur: Annejet van der Zijl
Plaats van Uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2011, 35e druk
Eerste uitgave: 2004
Aantal bladzijden: 212
Genre: Non-fictionele roman

Samenvatting

In 1911 besluiten Rika van der Lans (rooms-katholiek) en Willem Hagenaar (protestants) samen te trouwen. Vanwege geloofsovertuigingen zijn hun families hier fel op tegen, maar wonen binnen een paar jaar toch gelukkig samen in Den Bosch samen met hun vier kinderen. Willem moet op een gegeven moment verhuizen naar Goereen. Rika verveelt zich hier kapot en gaat zich steeds opstandiger gedragen. Als Willem zich geen raad meer weet en haar begint te slaan, gaat Rika naar Den Haag en neemt ze de kinderen mee. Waldemar, een jonge jongen uit Suriname die naar Nederland is gekomen omdat hij hier graag zou willen studeren en een goed leven lijden, trekt in bij Rika in Den haag. Rika en Waldemar raken verliefd en Rika wordt al snel zwanger. Als haar kinderen dit horen, gaan twee zoons, Wim en Jan, terug naar hun vader. Willem wordt zeer jaloers als hij dit hoort van Wim en Jan. Rika stuurt uiteindelijk ook haar andere twee kinderen, Bertha en Henk, terug naar hun vader. Omdat Willem vindt dat Rika zich onverandwoordelijk heeft gedragen, verbiedt hij zijn kinderen om nog contact op te nemen met hun moeder. Rika, Waldemar en hun zoontje Waldy, verhuizen naar Scheveningen. Eind jaren dertig besluiten ze om te gaan trouwen, en Rika begint daarna weer een beetje contact te krijgen met haar andere kinderen. Wanneer de Tweede Wereldoorlog begint helpt Rika met het opvangen van ondeduikers. Als de Duitsers Scheveningen evacueren verhuizen ze weer terug naar Den Haag. In 1944 worden ze verraden door een van haar onderuikers en worden ze opgesloten in een gevangenis voor mensen uit het verzet in Scheveningen. Omdat Waldy eerder vrij is gelaten dan zijn ouders, wordt hij opgevangen door een aantal gezinnen. Waldemar wordt naar het kamp in Vught gestuurd, waar Rika naar een aantal maanden ook heen wordt gestuurd. Na een bepaalde tijd wordt Waldemar naar het concentratiekamp Neuengamme overgeplaatst, waar hij het redelijk goed maakt. Rika wordt overgeplaatst naar het kamp Ravensbrück, en overlijdt hier in februari 1945. Waldemar wordt op 3 mei 1945 neergschoten door Duitse soldaten, nadat hij zwemmend de kust had bereikt toen het schip waarop hij werd opgevangen na de bevrijding van zijn kamp werd gebombardeert.

1. Verwachtingen

Mijn moeder heeft mij op het idee gebracht om het boek te gaan lezen. Hij stond bij ons in de kast en ze had hem zelf ook gelezen. Ik had ook al veel mensen over het boek gehoord en vooral positieve reacties. Ik vond het belangrijk om een boek te lezen waar ik een beetje snel door heen zou komen en mijn moeder zei dat dit daar een geschikt boek voor was. Ik verwachtte een typische roman, een niet moeilijk te volgen verhaallijn. Ook dacht ik dat het boek erg ontroerend zou zijn, omdat het een non-fictionele roman is met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog. En de meeste boeken over de Tweede Wereldoorlog zijn erg ontroerend.

2. Thema en motieven

Onmogelijke, krachtige liefde in tijden van oorlog. De liefde tussen Waldemar en Rika is eigenlijk onmogelijk, omdat hij Surinamer is met een bruine huidskleur en Rika een Rooms-katholieke Nederlander. Na tijden van geluk breekt de oorlog uit en de liefde tussen Waldemar en Rika wordt getest, maar nooit verwoest.

De belangrijkste motieven:

Water: Waldemar houdt heel erg veel van zwemmen. In Suriname woonde hij aan de rivier waardoor hij veel zwom. Wanneer hij in Nederland is gaan ze uiteindelijk aan zee wonen en Waldemar heeft in de laatste uren van zijn leven nog gezwommen en is gestorven toen hij uit het water kwam.

Verboden huwelijken: Rika als Rooms-Katholieke trouwt eerst met een protestant en later met een Surinamer. Allebei de huwelijken zijn eigenlijk niet gewenst in de maatschappij. En de eerste man van Rika trouwt later nog met de hulp, wat ver beneden zijn stand is.

Zorg: Rika heeft alle mensen die ze in haar pension kwamen en alle mensen die ze lief had altijd ontzettend goed verzorgd. Zelfs als het voor haar zelf misschien makkelijker was hen niet te verzorgen.

Hoop: Ondanks veel tegenslagen blijven de personages hopen op een goede afloop. Eerst om de familie te herenigen en iedereen bij elkaar te hebben die elkaar lief hebben en daarna op een goede afloop van de oorlog en dat iedereen in leven blijft.

Verhuizen: De familie van Rika is enorm vaak verhuisd. Eerst van stad naar stad, van huis naar huis en later naar concentratiekampen.

3. Beoordeling

Schrijfstijl: Het boek is geschreven in goed te begrijpen en makkelijk te lezen stijl. Er worden weinig moeilijke woorden gebruikt. Het is zo geschreven dat je graag verder wil lezen. Er staan veel brieven in het boek, die brieven zijn herschreven uit echtbestaande brieven. Ook staat er veel geschiedenis tussen het verhaal, waardoor je het verhaal beter begrijpt.

Citaat: blz. 143: 'Enkele dagen na Rika's eerste verhoor vond het jodentransport naar Westerbork plaats. Brief: Om half 12 werden alle cellen geopend en moesten de joden zich klaarmaken. 't Was vreselijk.'

Tijd: Het verhaal speelt zich af aan het begin van de twintigste eeuw en eindigt ongeveer 60 jaar later. Eerst gaat het over Waldemar en Rika apart en later als hun levens elkaar kruisen loopt de verhaallijn gelijk, dit is rond 1935. Het verhaal gaat lang over de oorlog, dus de tijd van 1940 tot 1945. Het verhaal gaat na die tijdperiode alleen nog over de kleine Waldy en duurt niet lang.

Ruimte: Het verhaal speelt zich af in meerdere plaatsen in Nederland. Den Bosch, Goeree, Scheveningen en Vught. Ook speelt het verhaal zich een tijdje af in de concentratiekampen in Duitsland in Neuengamme en op de Cap Arcona en in Ravensbrück. Ook in Paramaribo in Suriname speelt het verhaal zich een poosje af, vooral aan het begin van het boek en in terugblikken van Waldemar.

4. Eindoordeel

Ik vond Sonny Boy een heel mooi en aangrijpend boek. De Tweede Wereldoorlog komt in opeens zo dichtbij. In het boek kan je je goed inleven, door de brieven en foto's die erin staan. Je hoopt samen met de personages op een goede afloop. Naar mijn verwachtingen las het boek snel, doordat je graag wilde weten wat er verder kwam, omdat er veel gebeurde en vooral verboden dingen. Ik vond het spannend om te lezen hoe het er in een concentratiekamp aan toe gaat en hoe men in die tijd omging met 'zwarte' mensen. Ik vond Rika een prachtig personage, want het is een warme vrouw en ze zorgt voor iedereen, zelf in het concentratiekamp, daardoor was het heel ontroerend dat ze uiteindelijk overleed. Ook vind ik het laatste gedeelte van het boek heel ontroerend, als Waldemars hoop op de terugkeer van zijn ouders, vooral zijn vader, maar niet stopt. De brieven en de foto's in het boek maakten het verhaal heel echt en nog treuriger. Wat ik al had verwacht.

Citaat: blz. 180 : 'Enkele weken na de bevrijding op 5 mei, terwijl Nederland nog volop in een overwinningsroes verkeerde, droomde Waldy van zijn ouders. … Hij gaf een kreet van vreugde en probeerde zich door de andere passagiers een weg naar hen toe te banen. Maar het vreemde was dat zijn benen dienst weigerden en dat wat hij ook riep en gebaarde, het hem niet lukte om hun aandacht te trekken. En toen wist hij het eigenlijk al.

5. Bronnen

http://www.scholieren.com/boekverslagen/20704

http://www.scholieren.com/boekverslagen/18387

http://www.scholieren.com/boekverslagen/20844

Sonny Boy van Annejet van der Zijl

Recensie klas 4 Roeland Westwout

Roeland Westwout

Roeland Westwout van Diet Kramer

278 pagina's

zesde druk in 1950

Uitgeversmaatschappij Holland Amsterdam

Inleiding

Het boek 'Roeland Westwout' is al meer dan vijftig jaar geleden geschreven door Diet Kramer. Diet Kramer is vooral bekend door de karakterverhalen die ze heeft geschreven voor de oudere jeugd. Ze is geboren op 27 april 1907 te Amsterdam. Op jonge leeftijd schrijft ze in haar vrije tijd al boeken. 'Stans van de vijfjarige' verschijnt als ze twintig jaar is en wordt haar eerste bestseller. Nadat ze naar Indonesië verhuisde in 1933, schrijft ze veel over Indië. Tijdens de oorlog worden zij en haar familie naar een concentratiekamp in Japan gestuurd, waar haar man overlijdt. Na de oorlog keert ze terug naar Nederland en gaat ze verder met schrijven.

'Roeland Westwout' is meerdere malen herdrukt, tot de tiende keer in 1966. Het is een vervolg op het boek 'Razende Roeltje'.

Mijn verwachtingen van het boek waren niet hoog. Omdat het een ouderwets boek is, had ik het idee dat het een erg saai boek zou zijn en dat ik er nooit doorheen zou komen.

Samenvatting

Het boek 'Roeland Westwout' gaat over vier jongens, onder wie Roeland. Hij woonde in Australië en is door zijn vader voor zijn middelbare schoolopleiding naar Nederland gestuurd. Daar woont hij bij zijn tante en oom en hun zoons Victor en Ab. Samen met Timo zijn deze vier de hoofdpersonen van het boek. Dat verandert als oom en tante besluiten twee meisjes, Paula en Lientje uit Indonesië, op te nemen in het gezin. Dat zet de wereld van de vier jongens op z´n kop, de sfeer in huis verandert. Het wordt er volgens de jongens niet leuker op. Paula is te nadrukkelijk aanwezig.

Het verkeersongeluk waarbij Mies, de vriendin van Roel, ernstig gewond raakt in haar gezicht, heeft grote invloed op alle personen in het boek. Iedereen verwerkt het ongeluk op zijn eigen manier. Het is Paula die uiteindelijk zorgt voor een goede afloop.

Recensie

Een boek over leeftijdsgenoten, maar dan van zestig jaar geleden. Saai, ouderwets? Nee, helemaal niet. Ondanks wat ouderwets taalgebruik, was het boek goed leesbaar. Dat kwam, omdat ik me goed kon inleven in de hoofdpersonen. Dezelfde leeftijd, dezelfde 'problemen' (school, vriendschappen, feestjes) en vergelijkbare gedachtes.

Het verhaal zit vol emotie. Boosheid, verdriet, jaloezie en blijdschap. Het is op een manier geschreven dat je je goed kan inleven, je lacht en huilt als het ware mee. Dat komt ook vooral omdat het eigenlijk over het dagelijks leven gaat en de personages geloofwaardig overkomen.

Na het ongeluk van Mies, is het deel over haar psychische problemen, net iets te zwaar ten opzichte van de rest van het boek.

Soms was het wat lastiger om je in te leven in de gastkinderen, wiens ouders zo ver weg wonen. Dat kan je je nu moeilijk voorstellen. Ook omdat er toen nog geen mail, msn of skype was.

Slot

Ondanks de 'leeftijd' (kaft, lettertype, papiersoort en 'geur') is het boek zeker een aanrader! Ik ben nu zeker van plan meer boeken van Diet Kramer te gaan lezen, 'Stans van de vijfjarige' is de volgende titel. Ik weet nu dat je je niet moet laten afschrikken door de datum van uitgave. Ook boeken van halverwege de vorige eeuw zijn blijkbaar leuk om te lezen.

Voor mij was het leuk om te zien dat mijn oma dit boek op haar veertiende verjaardag van haar ouders had gekregen. (22-03-1952)